Trên cây gạo, người ta hay nhìn thấy một loại cây cây ký sinh lẫn vào, chúng đi với nhau như “hình với bóng”. Tuy là loại cây ký sinh nhưng tầm gửi gạo cũng mang đến cho người dùng rất nhiều tác dụng tuyệt vời. Do đó, cần sử dụng đúng cách, đúng liều lượng để phát huy hiệu quả cao nhất của chúng.
# 1, Cây tầm gửi gạo là gì?
Cây tầm gửi gạo có tên khoa học là: Taxillus chinensis , thuộc họ tầm gửi, sống bán kí sinh trên thân cây gạo tía, phân bố khắp đất nước Việt Nam. Rễ của tầm gửi gạo cắm sâu vào cây chủ, sinh sôi và hấp thụ hoạt chất tốt trong cây chủ nên thường được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc hỗ trợ và điều trị bổ thận tráng dương, đau nhức xương khớp. Cây tầm gửi gạo phân bố ở khắp các tỉnh trên cả nước, từ trung du miền núi cho đến đồng bằng.
# 2, Đặc điểm của cây tầm gửi
Vì sống ký sinh trên thân các loại cây chủ, nên tầm gửi thường là thân dây leo hoặc thân gỗ nhỏ. Cây tầm gửi có phần rễ bám rất chặt và chi chít vào thân cây chủ. Vì thế, cây tầm gửi có thể hấp thu được các chất dinh dưỡng để sinh trưởng và phát triển một cách tốt nhất.
Cũng giống các loài cây khác, tầm gửi có cành lá, tuy nhiên cành của cây tầm gửi rất giòn. Cành của tầm gửi phát triển theo dạng dây trơn hoặc được chia thành các đốt không đều nhau. Lá của tầm gửi mọc thành cụm gồm 3 chiếc tạo hình mác hay hình oval hoặc phân bố đối xứng với nhau trên cuống lá dài. Đa phần, màu hoa của họ tầm gửi là trắng, mọc ra từ kẽ lá, có thể là loại hoa đơn tính hay lưỡng tính.
# 3, Thành phần hóa học
Trong tầm gửi gạo có các chất ngăn chặn sự hình thành sỏi canxi, rất tốt cho những bệnh nhân sỏi bàng quang, sỏi tiết niệu, mắc sỏi thận như: Trans-phytol, afzeline, quercitrin, catechin, quercituron và alpha-tocopherol quinone.
# 4, Có những loại tầm gửi cây gạo nào?
+ Tầm gửi cây gạo hoa đỏ: Đây là loại phổ biến nhất, là tầm gửi mọc trên cây gạo hoa màu đỏ. Ngoài ra trên cây gạo hoa vàng cũng có tầm gửi mọc nữa.
+ Tầm gửi cây gạo hoa trắng: Là tầm gửi mọc trên cây gạo hoa trắng, loại này rất ít.
# 5, Cách chế biến và thu hái
Do cây mọc và sống ký sinh, quanh năm trên thân cây Gạo, do luôn hút chất dinh dưỡng và nước từ những cây gỗ chúng bám vào nên mùa đông cây cũng không bị rụng lá. Người dân tìm và thu hái cây tầm gửi gạo quanh năm, nhiều nhất là vào mùa hè, khi cây phát triển mạnh nhất.
Sau đó, họ tiến hành chặt cả cành và lá về băm nhỏ và phơi khô tự nhiên để làm thuốc.
# 6, Công dụng của tầm gửi gạo
Hỗ trợ và điều trị sỏi thận, sỏi bàng quang: các hợp chất như afzeline,Trans-phytol, quercitrin, alpha – tocopherol quinone và catechin có trong tầm gửi gạo, là các hoạt chất quan trọng giúp hệ thống tiết niệu hoạt động bình thường nhờ khả năng kháng viêm, bào mòn sỏi, hỗ trợ làm tan sỏi hoặc thu nhỏ kích cỡ viên sỏi. Các bạn nên kết hợp sử dụng với cây mã đề hoặc một số loại dược liệu lợi tiểu khác để tăng khả năng điều trị hiệu quả.
Hỗ trợ và điều trị phong tê thấp: Tầm gửi gạo được nhận định trong sách cổ Đông y Trung Hoa vừa đắng lại vừa ngọt, tính bình được sử dụng trong các bài thuốc với tác dụng bài trừ các chứng đau nhức xương khớp, đau lưng đau, gân cốt dẻo dai, khỏe mạnh.
Hỗ trợ các bệnh hậu sản giúp phụ nữ khỏe mạnh: sử dụng tầm gửi gạo cho phụ nữ sau sinh rất tốt, chúng giúp thanh mát cơ thể, mang lại nguồn sữa dồi dào và đầy dinh dưỡng cho con.
Mát gan giải độc, thanh nhiệt lợi tiểu: Như đã nói ở trên Tầm gửi tính bình giúp giải độc cơ thể, tiểu buốt, hỗ trợ lợi tiểu, bài trừ chứng tiểu rắt. Tầm gửi tốt cho đường tiết niệu và đường tiêu hóa.
Tác dụng giúp hạ mỡ gan, mỡ máu: Người bị các bệnh trên không nên bỏ qua công dụng tuyệt vời của cây tầm gửi gạo. Tuy để đạt được hiệu quả mong muốn thì phải sử dụng chúng lâu dài.
# 7, Cây Tầm gửi gạo và minh chứng và nghiên cứu khoa học
Đã xác định được các thành phần dịch ethanol chứa những hoạt chất có tác dụng sinh học trong Cây tầm gửi gạo thuộc nghiên cứu của Vũ Xuân Giang (2014). Đa số các thành phần này đều có tác dụng là chống oxy hóa, bảo vệ màng tế bào, bẫy gốc tự do. Đặc biệt, catechin là một hợp chất phenol có nhiều trong chè xanh có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, chống oxy hóa.
Đặc biệt, hợp chất phenol là catechin có nhiều trong chè xanh, tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, chống oxy hóa. Một số nghiên cứu cho thấy catechin còn có tác dụng điều trị sỏi tiết niệu, sỏi thận, sỏi bàng quang và ngăn hình thành sỏi canxi. Thông qua làm giảm hàm lượng malonyl dialdehyd (MDA) dịch đồng thể gan, cao lỏng Tầm gửi gạo còn thể hiện tác dụng chống oxy hóa. Cao lỏng Tầm gửi gạo có tác dụng chống viêm cấp trên mô hình gây phù nề. Sử dụng liều 20g/kg tầm gửi gạo mang lại tác dụng chống viêm tương đương liều 150 mg/kg aspirin. Phần nào đã chứng minh theo kinh nghiệm dân gian những nghiên cứu này là có cơ sở để sử dụng Tầm gửi gạo để hỗ trợ điều trị phong thấp, đau nhức, bổ can thận.
Cs (2013) và Bo Ding từ thân và lá tầm gửi phân lập 4 dẫn chất taxilluside A-D, hemiterpenoid. Tác dụng của chất C và D trong số các chất này là ức chế tăng nồng độ calci trong cơ tim.
Chiết polysaccharide từ Cs (2013) và Lin Zhang bằng nước nóng từ gốc tầm gửi, sau đó tiếp thu và phân tách được các phân đoạn TCP1-3. Thành phần đường trong phân tích cấu trúc của nó cho thấy gồm glucose, xylose, fructose, arbinose và rhamnose. Đây là một polysaccharide gắn với protein. Hoạt tính của các phân đoạn TCP2, 3 có tác dụng điều hòa miễn dịch, chống oxy hóa rõ rệt.
# 8, Những người nào có thể sử dụng tầm gửi gạo?
Vì mức độ phân bố trong tự nhiên nên Tầm gửi gạo là một dược liệu khá quý hiếm. Hiện nay, sản phẩm tầm gửi gạo dành cho những trường hợp như:
+ Người viêm cầu thận, viêm đường tiết niệu cấp và mãn tính, mắc sỏi thận, sỏi bàng quang.
+ Phụ nữ sau sinh.
+ Người bị đau xương, đau cơ, phong tê thấp.
+ Người hay bị gầy gò, nóng gan, sức đề kháng kém.
# 9, Cách sử dụng hiệu quả cây tầm gửi gạo
Theo kinh nghiệm từ xa xưa truyền lại, muốn có hiệu quả sử dụng tốt nhất thì nên sử dụng tầm gửi gạo mọc trên cây gạo tía. Phải chọn loại lá xanh thẫm, bóng, thân tầm gửi phải giòn đối với tầm gửi gạo tươi. Phải chọn loại có mùi thơm đặc trưng đối với tầm gửi khô. Tầm gửi hong khô và sử dụng làm thuốc sau khi được hái xuống, thân và lá tầm gửi chú ý phải giữ được màu xanh.
Hướng dẫn cách ngâm rượu tầm gửi gạo
+ Cây Tầm gửi gạo tươi ngâm rượu
Sau khi mua tầm gửi gạo tươi về, bạn tiến hành tách lá và cành riêng ra, rửa sạch chúng, để ráo nước rồi cho vào bình ngâm rượu.
Cành nặng ở phía trên, Lá xếp xuống dưới, sau đó đổ ngập rượu 40 đến 45 độ tầm 10 cm. Dùng được sau thời gian ngâm trong 03 tháng.
+ Ngâm rượu từ tầm gửi gạo khô #
Cách ngâm rượu từ cây tầm gửi gạo khô cũng giống cách ngâm rượu của tầm gửi gạo tươi . Lá nhẹ xếp xuống dưới, xếp lên trên cành nặng và đổ ngập rượu. Bạn có thể dùng được sau thời gian ngâm là 45 ngày.
Tầm gửi gạo pha trà #
Thay nước trà hàng ngày bằng nước nấu từ cây tầm gửi gạo. Bạn có thể dùng cây tầm gửi gạo theo cách thuốc sắc hoặc trà hãm. Sử dụng khoản 50 gram tầm gửi gạo khô với 1.5 lít nước.
Ngoài ra cũng có thể sử dụng 1.5 lít nước dùng 20 – 40 gram tầm gửi gạo khô, đun sôi nhỏ lửa cho tới khi còn 500 ml nước theo kiểu cô đặc, dạng siro dùng 2 lần một ngày.
Để có một tách trà tầm gửi gạo thơm ngon có rất nhiều cách, dưới đây là hai cách thông dụng nhất:
Cách pha trà: #
Bước 1: Tầm gửi gạo dùng một nhúm ( 10g) khô cho 150 ml nước
Bước 2: Sử dụng nước sôi tráng trà rồi đổ nước này đi.
Bước 3: Pha trà theo tỉ lệ pha, cho nước sôi vào và đợi 5-7 phút cho nước ngấm vào trà. Muốn đạt hương vị thơm ngon nhất thì nên uống trà lúc nóng.
Cách nấu trà: #
Bạn cũng có thể sử dụng nước nấu từ cây tầm gửi gạo để thay nước uống hàng ngày.
Tầm gửi gạo phơi khô mỗi ngày lấy khoảng 50-80g đem nấu với 1.5 lít nước uống.
# 10, Lưu ý đặc biệt khi dùng cây tầm gửi
Cây tầm gửi gạo có rất nhiều công dụng, tuy nhiên phải sử dụng đúng cách. Bởi vì nó không riêng lẻ mà bao gồm 1 nhóm cây . Nên chúng có công dụng rất đa dạng. Không phải cây tầm gửi nào cũng có công dụng tốt, chỉ có 1 số loại mới dùng được thôi. còn có những loại tuyệt đối không dùng, nếu dùng có thể rước họa vào thân.
Bởi vì cây tầm gửi có công dụng phụ thuộc vào cây chủ. Do đó khi chọn cây chủ để lấy cây tầm gửi bạn cần chú ý. Bên cạnh khi bạn định dùng cây tầm gửi chữa bệnh thì cũng phải lưu ý nhiều vấn đề khác nữa.
Video Credit: Study, life and funny
# 11, Cây tầm gửi có dùng cho mẹ bầu được không?
Không chỉ tốt cho người bình thường mà theo nhiều đánh giá cây tầm gửi gạo còn tốt cho cả mẹ bầu nữa. Cây tầm gửi giúp tăng cường sức đề kháng. giúp mẹ và bé khỏe mạnh, bên cạnh đó chúng còn lợi sữa rất nhiều.
Bạn đừng xem thường cây tầm gửi gạo cũng như bỏ qua chúng trong nhu cầu sử dụng các loại thảo dược giúp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe của mình và những người thân yêu nhé!