Lan Kim tuyến hay còn gọi là Lan gấm được biết đến là một loại dược liệu quý hiếm của Việt Nam. Không chỉ có tác dụng nghệ thuật, làm cây cảnh trang trí trong nhà, Lan kim tuyến còn mang lại nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe của gia đình bạn.
Mô tả Lan kim tuyến
Cây lan kim tuyến hay còn được gọi là lan gấm, giải thủy cơ, cỏ nhung, nam trùng thảo, hay cây kim cương. Là một loại dược liệu vô cùng quý hiếm, là vị thuốc được người dân Trung Hoa tôn vinh. Cũng chính vì sự quý hiếm này nên giá trị kinh tế của nó rất cao tại thị trường Việt Nam nói riêng cũng như các nước khác nói chung.
Cũng chính vì nó có quá nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe con người mà nó được khai thác nhiều, thậm chí quá mức quy định khiến nó có nguy cơ tuyệt chủng.
Ngày nay, cây Lan kim tuyến đã được ghi tên vào sách đỏ của Việt Nam, để chúng được bảo tồn trong tự nhiên.
– Đặc điểm hình dáng của lan kim tuyến
Lan kim tuyến thuộc loại cây thân thảo, có thân rễ mọc dài, thường đâm thẳng xuống đất, trung bình 1 cây lan kim tuyến có khoảng từ 2 – 10 rễ, chiều dài của rễ phụ thuộc vào kích thước của cây, trung bình dài khoảng 5 – 8cm.
Thân sinh khí thường mọc thẳng đứng hướng lên trên mặt đất, có chiều dài từ 4 – 8cm, đường kính thường từ 3 – 5cm, thân khí sinh có nhiều lóng, các lóng có độ dài khác nhau, thân thường mọng nước, nhẵn bóng, có màu xanh trắng đôi khi có màu hồng nhạt.
Lá có dạng hình trứng, gần tròn ở phần gốc, nhỏ dần về phần ngọn, ở chóp có mũi ngắn, mọc cách xoắn quanh thân, xòe trên mặt đất, có kích thước khoảng 3 – 6cm, lá có màu nâu đỏ ở mặt trên, mặt dưới có màu đỏ nhạt. Gân lá có hình mạng nhện lông chim, thường có 5 gân gốc, cuống dài khoảng 1cm, thường có màu xanh trắng, bẹ lá có màu hơi đỏ tía.
Hoa tự mọc thành chùm ở đầu ngọn thân, trục hoa dài từ 5 – 25cm, có phủ 1 lớp lông màu nâu đỏ, mỗi chùm có từ 5 – 10 hoa trắng, hai 2 bên rìa mang từ 5 – 9 râu mỗi bên.

– Khu vực phân bố
Cây lan kim tuyến hiện nay được tìm thấy trong các khu rừng rậm, cây không phân bố ở đồng bằng. Lan kim tuyến thường mọc ở những nơi có độ ẩm cao, ưa mát như ven suối, dưới các tán cây rừng.
Cây thường mọc ở vùng núi cao của các tỉnh phía Tây Bắc như: Cao Bằng, Tuyên Quang, Hòa Bình, Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu
– Cách chế biến và thu hái
Cây được thu hái quanh năm, khi thu hái người dân thường chỉ hái thân là lá chứ không đào lấy rễ để cho cây tiếp tục phát triển. Cây được dùng làm thuốc sau khi đem về rửa sạch, phơi khô hoặc có thể dùng cây tươi.
Năm 2010 là thời điểm rộ lên cơn sốt mua lan kim tuyến thu mua ráo riết lan kim tuyến với giá cực cao từ 3,5 đến hơn 4 triệu đồng/1kg của thương lái Đài Loan, trung Quốc. Họ rao bán Lan kim tuyến trên các kênh online khoảng 10 đến 12 triệu đồng/1kg sau khi mua về nước họ.
– Thành phần hóa học
Các nghiên cứu khoa học cho thấy trong lan kim cương có chứa beta-D-glucopyranosy, palmitic acid, succinic acid, stearic acid, cùng rất nhiều các acid amin và các hoạt chất quý giá khác.
Các acid amin có lợi ích to lớn có trong cây lan kim tuyến có khả năng ngăn ngừa và điều trị các khối u ác tính như ung thư.
Công dụng của Lan kim tuyến

Theo sách cổ Đông y Trung Quốc ghi chép lại, lan gấm là dược liệu chính trong các bài thuốc cổ của đồng bào thiểu số Tây Bắc. Lan kim tuyên có vị ngọt, tính mát, hơi chát có công dụng hỗ trợ và điều trị một số bệnh như:
– Lan kim tuyến hỗ trợ và điều trị lao phổi, ho do phế nhiệt rất hiệu quả
– Lan kim tuyến có tác dụng giúp điều trị đau nhức xương khớp, phong tê thấp, chấn thương
– Lan gấm giúp điều trị dạ dày, viêm gan, tiểu đường rất hiệu quả
– Lan kim cương có tác dụng chữa suy nhược thần kinh, giúp tăng cường sức khỏe, tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch
– Lan kim tuyến còn có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, tạo giấc ngủ ngon
– Lan kim cương có công dụng giúp giải stress do áp lực, bồi dưỡng sức khỏe, giúp ăn ngon ngủ tốt, điều hòa khí huyết
– Đặc biệt, Lan Kim Tuyến còn điều trị ung thư rất hiệu quả
Cách dùng và liều lượng
– Điều trị ung thư: Các nghiên cứu của các chuyên gia Đông y đã chỉ ra rằng, sử dụng lan kim tuyến chung với cây xạ đen sẽ mang lại hiệu quả điều trị Ung thư tuyệt vời. Tinh chất trong lan kim tuyến và xạ đen giúp ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào Ung thư, làm giảm đau, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Cách dùng: Cây lan gấm tươi 25g, cây xa đen 35g đun nước uống hàng ngày.
– Điều trị bệnh gan: Các hoạt chất có trong lan kim tuyến hỗ trợ cơ thể theo cơ chế tăng cường sự hoạt động của hệ miễn dịch, hồi phục tổn thương bệnh lý. Các bệnh viêm gan, xơ gan, men gan cao… sử dụng lan kim tuyến điều trị vô cùng hiệu quả. Ngoài ra, gan nhiễm mỡ hoặc máu nhiễm mỡ cũng có tiên lượng tốt khi sử dụng thảo dược này. Cách dùng: Lan tươi 25g, cà gai leo 35g đun nước uống hàng ngày.
– Điều trị tiểu đường: Lan kim tuyến có tính mát, bồi bổ khí huyết, giúp ổn định lượng đường trong máu, sử dụng tốt cho những người bị tiểu đường. Cách dùng: Lan gấm tươi 25g hãm nước uống sau bữa ăn 15 phút.
– Điều trị mất ngủ: Ngoài những tác dụng trên. Cây lan kim tuyến còn có tác dụng bổ máu, giúp giảm stress, tăng cường sức khỏe, lưu thông khí huyết. Giúp chữa mất ngủ vô cùng hiệu quả. Cách dùng: Lan kim tuyến tươi 25g, hoài sơn khô 15g, tâm sen 8g ham nước uống hàng ngày.
– Điều trị suy nhược, kém ăn: Lan gấm 25g, mạch môn khô 15g, hoài sơn khô 15g, sắc nước uống hàng ngày.
Đối tượng sử dụng
- Bệnh nhân ung thư
- Bệnh nhân tiểu đường
- Người bị đường huyết cao
- Bệnh nhân mắc các bệnh về gan như: ung thư gan, xơ gan, viêm gan B
- Người gầy yếu, kém ăn, suy nhược cơ thể
- Người bị mất ngủ
- Rượu ngâm lan kim tuyến rất tốt cho cả những người bình thường.
Cách sử dụng Lan kim tuyến
– Lấy khoảng 25 – 40 gram lan kim tuyến khô, rửa qua bằng nước sạch
– Đun sôi với 1 lít nước, sắc cạn còn 500ml nước rồi sử dụng làm thức uống hằng ngày
Cách ngâm rượu Lan kim tuyến
Cây lan kim tuyến, bên cạnh việc sắc uống để điều trị bệnh, người ta còn dùng lan kim tuyến ngâm rượu để bồi bổ cơ thể, cải thiện hệ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch và đem lại nguồn sinh lực dồi dào cho nam giới.
Chỉ cần dùng 1kg lan kim tuyến tươi ( nếu dùng cây khô thì 500g) cùng với 3 lít rượu. Lan gấm đem rửa sạch để loại bỏ tạp chất, sau đó dùng quạt thổi khô nước và ngâm lan với 3 lít rượu đã chuẩn bị trước đó. Ngâm trong vòng 3 tháng là có thể sử dụng được với liều dùng mỗi ngày dùng 1 chung rượu thuốc nhỏ.

Cách pha trà Lan kim tuyến
Lan gấm có thể sử dụng theo cách đun sắc hoặc hãm trà để uống đều được. Caythuoc.vn chia sẻ với bạn 2 cách dùng thông thường hàng ngày đơn gian nhất có thể.
– Cách pha trà:
Dùng 10g lan gấm khô cho vào 150ml nước sôi để tráng trà qua 1 lượt nước. Sau đó cho nước sôi vào ấm pha trà để khoảng 10 phút cho dược chất trong lan kim tuyến ra hết là có thể dùng được.
– Cách nấu trà:
Nếu bạn không có thói quen uống trà vào mỗi buổi sáng thì có thể làm theo cách nấu nước uống thay nước lọc mỗi ngày. Dùng 80g lan kim cương khô nấu với 1,5 lít nước để uống trong ngày.
Cách chăm sóc Lan kim tuyến
Tưới nước
Đối với lan kim tuyến nên tưới bằng cách phun sương, bạn có thể sử dụng hệ thống dàn phun sương hoặc bình phun sương, tưới 2 lần/1 ngày nên tưới đủ ẩm cho giá thể, không nên tưới quá nhiều cây sẽ bị thối rễ.
Khi mưa độ ẩm tăng cao thì chỉ nên tưới 1 lần/1 ngày tùy thuộc vào độ ẩm của giá thể,
Bón phân
Tùy theo độ tuổi của lan mà ta tiến hành bón các loại phân với liều lượng khác nhau, phù hợp với quá trình sinh trưởng của cây
Khi lan được 3 tháng: Đây là giai đoạn lan đang phát triển, vì vậy chủ yếu bón thêm phân đạm cho cây, bằng cách pha loãng với nước tưới cho cây 1 tuần/1 lần, ngoài ra bạn có thể cung cấp thêm phân lân hoặc phân Urê.
Khi Lan kim tuyến trồng được khoảng 4 – 10 tháng: Bón đầy đủ các loại phân hữu cơ như phân lân, phân Kali, NPK.
Khi lan được 1 năm tuổi và đang chuẩn bị ra hoa thì tiến hành bón phân xung quanh phần gốc của Lan kim tuyến theo công thức 3 NPK (16:16:8), 3 Kali, 3 KCL, 1 phân chuồng ủ mục.
Cách phòng trừ sâu bệnh cho Lan kim tuyến
Đối với lan kim tuyến cách tốt nhất để phòng trừ sâu bệnh cho cây là phải đảm bảo độ ẩm cũng như các chất dinh dưỡng đầy đủ cho cây. Ngoài ra, bạn cũng nên thường xuyên kiểm tra hiện trạng của lan để phát dấu hiệu bệnh kịp thời, từ đó có cách phòng trị hiệu quả.
Loại bỏ ngay những cây đã bị nhiễm bệnh để tránh lan sang các cá thể khác.
Chắc chắn sau khi đọc những thông tin cung cấp của chúng tôi về cây Lan kim tuyến, bạn sẽ không khỏi bất ngờ về những công dụng chữa bệnh mà chúng mang lại phải không? Vậy thì đừng bỏ qua chúng trong tủ thuốc quen thuộc của gia đình mình nhé!